Właściwa reprezentacja firmy to sprawa kluczowa

• Tweet
• Pin It

Wszędzie tam, gdzie przedsiębiorca chce swoim działaniem wywołać pewne skutki prawnie określone, musi zwracać uwagę, czy dokonując czynności, jest reprezentowany przez właściwe osoby.

 

Wszystkie bowiem czynności prawne podejmowane przez przedsiębiorcę w obrocie gospodarczym wymagają dla swej skuteczności właściwej reprezentacji. Konieczna jest ona zarówno do przyjmowania oświadczeń woli składanych przez osoby trzecie lub wspólników, jak i do dokonywania czynności prawnych w imieniu spółki. W przypadku zawierania umowy z innym przedsiębiorcą niezmiernie ważne jest również sprawdzenie reprezentacji swojego kontrahenta. Największą sankcją wadliwej reprezentacji może być bowiem nieważność całej umowy.

Osoby uprawnione do reprezentacji

Przedsiębiorcą jest, zgodnie z art. 431kc osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną (tzw. ułomne osoby prawne), prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Osoba fizyczna co do zasady samodzielnie dokonuje wszystkich czynności związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Reprezentowanie takiej osoby możliwe jest na podstawie udzielonego przez nią pełnomocnictwa, w aktualnym stanie prawnym należy natomiast wyłączyć możliwość ustanowienia przez niego prokury.

Przedsiębiorcami są również spółki prawa handlowego: nieposiadające osobowości prawnej spółki osobowe – spółka jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna, a także posiadające osobowość prawną spółki kapitałowe – sp. z ograniczoną odpowiedzialnością i sp. akcyjna. Spółki osobowe reprezentują sami wspólnicy lub tylko niektórzy z nich, partnerzy (wyjątkowo spółkę partnerską reprezentować może zarząd, komplementariusze oraz, wyłącznie w charakterze pełnomocników, komandytariusze dla spółki komandytowej oraz akcjonariusze dla komandytowo-akcyjnej. Spółki osobowe mogą być reprezentowane także przez pełnomocników i prokurentów.

Umowa spółki może przewidywać reprezentowanie łącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem, co do zasady jednak wspólnicy mają prawo do samodzielnego reprezentowania spółki. Prawa do reprezentowania sp. jawnej i komandytowej nie można ograniczyć w stosunku do osób trzecich, co oznacza, że w razie przekroczenia zakresu reprezentacji przez wspólnika czynność lub zawarta umowa pozostaje ważna. Wspólnik jest uprawniony do dokonywania wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. Należy ponadto pamiętać, że podmioty reprezentujące spółkę jawną, np. w przypadku przekraczającym zwykły nią zarząd, powinny posiadać wymagane prawem uchwały lub zgody odpowiednich organów.

Dla spółek kapitałowych prawo przewiduje reprezentacje poprzez uprawnione i powoływane w tym celu organy: w zakresie niezastrzeżonym dla walnego zgromadzenia lub zgromadzenia wspólników takim organem będzie zarząd spółki. Dla zarządu jednoosobowego zawsze uprawniony będzie jeden członek zarządu samodzielnie Przy zarządzie wieloosobowym istnieje możliwość ustalenia reprezentacji łącznej (np. członek zarządu łącznie z prokurentem). Sposób reprezentacji wskazany będzie w umowie sp. z o.o. lub w statucie spółki akcyjnej i obowiązuje wobec osób trzecich od dnia wpisania do rejestru KRS. Zaznaczyć należy, że nie można ograniczyć zakresu reprezentacji wobec osób trzecich.

Wśród innych reprezentantów spółki wymienić można likwidatora, syndyka masy upadłości, kuratora, oraz w sporach pomiędzy spółka a członkami zarządu – radę nadzorczą. Wskazać należy także, że na mocy art. 97 kc, pracowników w oddziałach i przedsiębiorstwach jako osoby czynne, poczytuje się w razie wątpliwości za umocowane do dokonywania czynności prawnych zazwyczaj dokonywanych z osobami korzystającymi z usług takiego przedsiębiorstwa.

Skutki nieprawidłowej reprezentacji

Jeżeli przedsiębiorcą jest osoba fizyczna działająca w imieniu własnym i mająca pełną zdolność do czynności prawnych, problem związany z niewłaściwą reprezentacją nie wystąpi. W przypadku jednak osób prawnych i jednostek organizacyjnych uchybienie zasadom reprezentacji może mieć istotny wpływ na ważność nawiązanego przez strony stosunku. Najpoważniejszą konsekwencją wadliwej reprezentacji jest bezwzględna nieważność dokonanej czynności. Inną możliwą konsekwencją jest sankcja bezskuteczności zawieszonej zawartej umowy, która umożliwia jej potwierdzenie w postaci zgody spółki reprezentowanej, np. w sytuacji zawarcia umowy przez pełnomocnika niedysponującego odpowiednim umocowaniem. W pewnych sytuacjach niewłaściwa reprezentacja wiązać się będzie wyłącznie z odpowiedzialnością odszkodowawczą reprezentanta względem reprezentowanego podmiotu. Skutki wadliwej reprezentacji będą ustalane dla konkretnej sytuacji, zależą bowiem od rodzaju czynności i osoby, która czynności dokonuje.

Przed zawarciem czynności prawnej należy sprawdzić, czy spółka jest prawidłowo reprezentowana
Zarówno w przypadku spółek osobowych, jak i spółek kapitałowych osoby uprawnione do reprezentacji muszą zostać wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego. Mowa tutaj o wspólnikach spółek osobowych, osobach wchodzących w skład organów spółek kapitałowych, a także o pełnomocnikach i prokurentach. Przy zawieraniu umowy należy więc ustalić, ile osób działa za spółkę i kto składać będzie podpisy. Korzystając z rejestru KRS, dostępnego elektronicznie, można ustalić, jakie osoby są uprawnione do rejestrowania spółki i z jakiego tytułu (wspólnik, członek zarządu, prokurent). Dysponując z kolei pełnym odpisem z KRS co do dnia można ustalić dzięki historii wpisów osoby uprawnione do reprezentacji.

W przypadku organów osób prawnych umocowanie do działania spółek kapitałowych poprzez ich organy wynika wprost z przepisów Kodeksu cywilnego i Kodeksu spółek handlowych. W przypadku zaś osób działających jako pełnomocnicy zakres pełnomocnictwa powinien być dokładnie określony w treści pełnomocnictwa.

Ewa Bednarek – Wojtal

Kacelaria Pactum / www.pactum.net.pl

 

• Tweet
• Pin It