Praktyczne aspekty wejścia w życie przepisów wprowadzających obowiązkową dematerializację akcji w zakresie funkcjonowania walnych zgromadzeń i zaskarżania podejmowanych przez nie uchwał

Z dniem 1 marca 2021 roku z obrotu wyeliminowane zostaną akcje w postaci dokumentowej, które zostaną zapisem elektronicznym (akcją zdematerializowaną). –O ile przepisy nowelizacji bezpośrednio nie modyfikują regulacji dotyczących zaskarżania uchwał podejmowanych przez walne zgromadzenie, o tyle należy zwrócić uwagę, że będą mieć istotny wpływ na szereg kwestii związanych z zaskarżaniem uchwał, w tym m.in. na legitymację czynną do zaskarżania uchwał i terminy do wytoczenia powództwa na gruncie k.s.h. – komentuje radca prawny dr Jacek Matraszek. – Nowelizacja k.s.h. nałożyła również na spółki akcyjne i komandytowo-akcyjne obowiązek posiadania strony internetowej, na której publikować muszą m.in. ogłoszenia o zwołaniu walnego zgromadzenia, zaś brak takiego ogłoszenia może zostać uznany za proceduralną przesłankę do zaskarżenia uchwały – dodaje aplikant adwokacki Zofia Wojciechowska.

 

 

 

Nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych wprowadzająca obowiązkową dematerializację akcji uchwalona została 31 sierpnia 2019 roku. Początkowo całość regulacji, skutkująca zastąpieniem w całości wszystkich akcji w formie dokumentu akcjami zdematerializowanymi miała wejść w życie 1 stycznia 2021 roku, jednakże z uwagi na pandemię koronawirusa oraz związane z nią trudności w bieżącym funkcjonowaniu wielu podmiotów gospodarczych, w tym spółek handlowych, ustawodawca zdecydował się na przesunięcie tego terminu na 1 marca 2021 roku.

– Zmiana terminu wejścia w życie nowelizacji k.s.h. była oczekiwana i spodziewana przez rynek w czasie wiosennego lockdown’u. Ponieważ sam proces przygotowania do dematerializacji akcji obejmuje wiele czynności, które trzeba podjąć jeszcze zanim sama dematerializacja nastąpi, odroczenie tych obowiązków w czasie było dobrym ruchem ze strony ustawodawcy – komentuje radca prawny dr Jacek Matraszek.

– Nie można zapominać, że dematerializacja akcji to coś więcej niż tylko zmiana przepisów – zauważa aplikant adwokacki Zofia Wojciechowska. Spółki akcyjne i komandytowo – akcyjne muszą zmierzyć się z szeregiem zmian i trudności zarówno przed 1 marca 2021 roku, jak i po tej dacie. W pierwszym etapie można zwrócić uwagę na przykład na konieczność publikowania wezwań do składania dokumentów akcji w spółce, wydawania akcjonariuszom pokwitowań, czy też wyboru miejsca, w którym będą rejestrowane akcje w nowej formie. Po 1 marca 2021 roku oprócz zmian oczywistych, takich jak tryb i forma rozporządzania tymi akcjami, spółki i akcjonariusze będą musieli zmierzyć się z pośrednimi konsekwencjami dematerializacji. Są to zwłaszcza zmiany dotyczące zaskarżania uchwał walnych zgromadzeń tych spółek – dodaje.

– Oczywiście ustawodawca nie wprowadził, w ramach wspomnianej nowelizacji k.s.h., żadnych istotnych innowacji do przepisów dotyczących zaskarżania uchwał walnych zgromadzeń. Jednakże w praktyce takie zmiany nastąpią – zaznacza aplikant adwokacki Zofia Wojciechowska.

– Przede wszystkim warto tu wskazać na nowe rozumienie pojęcia „akcjonariusz”, ponieważ od 1 marca 2021 roku, za akcjonariusza będzie uznawana wyłącznie osoba, która jest w tym charakterze wpisana do rejestru akcjonariuszy. Zmiana ta będzie kluczowa, bowiem w świetle orzecznictwa przymiot akcjonariusza powinien występować na każdym etapie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności czy też uchylenia uchwały walnego zgromadzenia. Utrata statusu akcjonariusza może skutkować oddaleniem powództwa. W przypadku postępowań, które się nie zakończą do 1 marca 2021 roku lub zostaną wszczęte po tej dacie, akcjonariusz taki będzie musiał przekazać do sądu dokument, z którego wynikać będzie, że jest on wpisany jako akcjonariusz do rejestru akcjonariuszy, inaczej powództwo może zostać oddalone – wyjaśnia radca prawny dr Jacek Matraszek.

Moc obowiązująca dokumentów akcji wydanych przez spółkę, którymi obecnie legitymują się akcjonariusze, wygaśnie z dniem 1 marca 2021 roku, zaś z tym samym dniem uzyskają moc prawną wpisy w rejestrze akcjonariuszy.

– W praktyce będzie to wiązać się z brakiem możliwości uczestnictwa w walnym zgromadzeniu osób niewpisanych do rejestru akcjonariuszy, jeżeli dzień ustalenia tego prawa będzie przypadać na 1 marca 2021 roku i kolejne. Co więcej osoba taka nie będzie mogła zaskarżyć uchwał podjętych przez takie walne zgromadzenie, próbując wykazać bezzasadność niedopuszczenia jej do udziału w walnym zgromadzeniu, ponieważ to niedopuszczenie będzie całkowicie zasadne, ze względu na modyfikację pojęcia „akcjonariusz” – wskazuje r. pr. dr Jacek Matraszek.

– Trzeba zwrócić uwagę na to, na jak wielu płaszczyznach w funkcjonowaniu spółki dematerializacja akcji będzie miała wpływ. Po 1 marca 2021 roku zupełnie inaczej będzie wyglądać procedura sprzedaży akcji, udowodnienia statusu akcjonariusza np. w postępowaniu sądowym czy w celu zarejestrowania swojego uczestnictwa na walnym zgromadzeniu. Brak uzyskania statusu akcjonariusza w myśl znowelizowanych przepisów przeszkodzi w wypłacie dywidendy. Dlatego tak ważne jest prawidłowe przeprowadzenie procesu dematerializacji – komentuje aplikant adwokacki Zofia Wojciechowska. To dlatego ustawodawca zdecydował się na zastosowanie środka przymusu względem włodarzy spółek – dodaje.

Należy pamiętać, że przepisy wprowadzające obowiązkową dematerializację w celu jej wdrożenia nałożyły na spółki akcyjne i komandytowo-akcyjne obowiązek dokonania w terminie do dnia 30 września 2020 roku wyboru przez ich organ „właścicielski” podmiotu prowadzącego rejestr akcjonariuszy, zawarcie umowy o prowadzenie rejestru akcjonariuszy i dokonanie pierwszego wezwania do składania dokumentów akcji w spółce. Niezawarcie umowy lub niedokonanie wezwania może skutkować obciążeniem członka zarządu (komplementariusza) grzywną w kwocie 20.000,00 zł.

– Głębsza analiza pokazuje, że kara grzywny może tak naprawdę nie być najbardziej dotkliwą konsekwencją, jaka może wynikać z zaniechania wdrożenia obowiązkowej dematerializacji akcji. Ustawodawca nie dopuszcza sytuacji, w której podmiot prowadzący rejestr akcjonariuszy nie zostanie wybrany de facto w terminie, w którym ustalenie prawa uczestnictwa do udziału w walnym zgromadzeniu będzie przypadać najpóźniej na dzień 28 lutego 2021 roku. Następstwem powyższego może być całkowity paraliż spółki, ponieważ ze względu na fakt, że od 1 marca 2021 roku za akcjonariusza uważać się będzie osobę wpisaną do rejestru akcjonariuszy, spółka nie będzie w stanie odbyć walnego zgromadzenia, podczas którego dokonałaby takiego spóźnionego wyboru podmiotu prowadzącego rejestr akcjonariuszy. Istnieje bardzo mała szansa, że względu na poważne konsekwencje uchybienia ww. terminu ustawodawca zdecydowałby się na kolejną zmianę przepisów i kolejne odroczenie w czasie wejścia w życie przepisów wprowadzających dematerializację akcji. Zatem dla podmiotów, które nie podjęły się jeszcze czynności mających na celu wdrożenie obowiązkowej dematerializacji jest to niemal już ostatni dzwonek – stwierdza r. pr. dr Jacek Matraszek.

 

Skomentuj

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Akceptuję zasady Polityki prywatności