Często ukrywana, małymi krokami wyniszcza od środka. Zabiera radość życia, pewność siebie, wewnętrzny spokój. Trauma – bo o niej mowa – nie pozwala realizować swoich marzeń, ani dążyć do stawianych sobie celów. Wpływa znacząco na życie prywatne, jak również zawodowe. Ale czy tak już musi być, gdy ktoś jej doświadczył?
Trauma to rodzaj urazu psychicznego człowieka, który pojawia się w wyniku zagrażającego życiu lub zdrowiu zdarzenia. Doświadczenia traumatyczne charakteryzują się niezwykle silnym stresem oraz brakiem możliwości poradzenia sobie z nimi. Mają silny wpływ psychofizjologiczny na człowieka. Najczęściej przekłada się to na postrzeganie siebie samego, innych osób, a nawet całego otaczającego świata.
Mówiąc o traumie warto pamiętać, że może dotyczyć bardzo różnego rodzaju sytuacji. Często kojarzona jest z działaniami wojennymi, kryminalnymi (np. gwałtem, znęcaniem, wykorzystaniem, przemocą), napadem, ciężką chorobą czy wypadkiem. W rzeczywistości mogą, ale nie muszą to być aż tak drastyczne zdarzenia. Trauma może dotyczyć także wydarzeń, w których człowiek czuł silny wstyd, bezsilność, strach lub takich, w których doświadczył np. poniżenia, mobbingu, hejtu.
Istnieje wiele czynników, od których uzależnione jest to, czy dla danego człowieka wydarzenie, którego doświadczył będzie traumatyczne. Warto zwrócić wśród nich uwagę na odporność psychiczną, wrażliwość, dotychczasowe doświadczenia, przekonania, umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Wpływ na wystąpienie traumy ma także długość trwania zdarzenia, stopień zagrożenia dla życia i zdrowia, wiek, a nawet obecność lub brak zaufanych osób.
Każdy człowiek jest inny i coś, co dla jednego będzie traumą, dla drugiego może być delikatnie stresującym i mało istotnym zdarzeniem. Kiedy jednak jest mowa o traumie, należy mieć świadomość, że może mieć ona odbicie w całej przyszłości człowieka. Jedną z najczęściej występujących konsekwencji jest pojawienie się zaburzeń psychicznych, m.in. PTSD (zespół stresu pourazowego), stanów depresyjnych, lęków i innych. Może dojść do zmiany określonych reakcji emocjonalnych oraz codziennych zachowań. Ponieważ ciało człowieka jest silnie związane z psychiką, może ono kumulować emocje związane z traumą. To natomiast z upływem czasu może również zacząć przekładać się na pogorszenie zdrowia fizycznego i codzienne samopoczucie.
Wielu osobom wydaje się, że czas upłynie i to, co było przestanie mieć znaczenie. Oczywiście odnosząc się do traumy sprzed kilku dni, tygodni czy miesięcy, człowiek zwykle ma świadomość tego, jak ona wpływa na niego i jego życie. Pomimo wszystko zamiast poprosić o pomoc, zatapia się w poczuciu winy i wstydzie. Nic nikomu nie mówiąc, stara się ją ukryć i wrócić do normalności. Niestety, pomimo złudzeń, większości się to nie udaje. Zdarzenia traumatyczne są zwykle zbyt silne, aby nie wpływały na ludzkie życie.
Umysł człowieka prowadzi często do wyparcia bolesnych wspomnień i odwraca od nich uwagę. Bywa także, że pomimo chęci zapomnienia, wraca do traumy podczas bezsennych nocy czy koszmarów sennych. Z upływem czasu zbiera coraz większe żniwo w postaci nawarstwiających się problemów w sferze życia prywatnego i zawodowego.
Odnosząc się do obszaru kariery i biznesu trauma może mieć kluczowy wpływ na przebieg drogi zawodowej. To od podejmowanych działań i decyzji uzależnione jest, dokąd człowiek dojdzie i co ostatecznie osiągnie. Nadmierne odczuwanie stresu oraz lęki mogą prowadzić do niepewności, trudności w koncentracji, problemów z adaptacją w nowym środowisku.
Pojawiające się w wyniku traumy zniekształcenia w postrzeganiu rzeczywistości, często prowadzą do problemów z komunikacją, braku wzajemnego zrozumienia i zaufania. To z kolei wpływa na obniżoną zdolność utrzymywania zdrowych relacji biznesowych, brak podejmowania ewentualnych form współpracy, a nawet częściej pojawiające się konflikty.
W biznesie niezbędna jest umiejętność oceny sytuacji i ewentualnych zagrożeń. Trauma może wpływać na unikanie podejmowania nawet najmniejszego ryzyka, co wiąże się ze zbyt dużą ostrożnością. Może również prowadzić do wyolbrzymionego ryzykanctwa, co może być efektem potraumatycznej potrzeby poczucia kontroli. Decyzje biznesowe, podejmowane przez osoby, które doświadczyły traumy mogą być skutkiem impulsów emocjonalnych zamiast racjonalnie przemyślanych długoterminowych strategii.
Osoby, które doświadczyły w przeszłości traumy, a dziś zmagają się z problemami sfery emocjonalnej, rzadko kiedy łączą oba tematy ze sobą. Najczęściej jedno wydaje się niezwiązane z drugim. Pracując z osobami po zdarzeniach traumatycznych zauważam, jak niewielu osobom przychodzi do głowy, że przyczyny bieżącego stresu, niskiego poczucia wartości, braku pewności siebie, natłoku myśli czy bezsenności, może mieć związek z przeszłością.
Problemy zawodowe takie jak: przewlekły stres, przejmowanie się opinią innych, negatywne nastawienie, problemy w relacjach i wiele innych wydają się trwałe i nie do pokonania. Ale tak nie musi być. Podczas pracy w gabinecie regularnie okazuje się, że tak naprawdę wcale nie chodzi o obecnego szefa, przełożoną, współpracownika czy złośliwych klientów. To nie chodzi o to, że ktoś coś powiedział czy zrobił. Źródłem problemu jest często trauma z przeszłości. To ona powoduje, że coś jest odbierane w określony sposób. To ona nie pozwala podejmować racjonalnych decyzji, w pełni cieszyć się życiem i realizować swojego potencjału.
Strach przed zmierzeniem się z tym, co jest związane ze zdarzeniami traumatycznymi i co może kumulować się w człowieku, bywa paraliżujący. Jednak kiedy odważy się on poprosić o pomoc i zrobi ten pierwszy krok, daje sobie szansę na nowe, lepsze życie. Zmierzenie się z tym, co jest do uleczenia, pozwala odzyskać wewnętrzny spokój, radość życia, poczucie wartości i realny wpływ na wszelkie podejmowane decyzje.
Karolina Mikulko – terapeuta, hipnoterapeuta, trener zarządzania emocjami, coach. Ukończyła studia podyplomowe na kierunku Psychotraumatologia oraz Terapia rodzin i par. Prowadzi Centrum Radzenia Sobie z Emocjami. Od 2016 roku pomaga innym w skutecznym radzeniu sobie z emocjami na płaszczyźnie prywatnej i zawodowej, odbudowaniu poczucia własnej wartości i pewności siebie. Pracuje z osobami, które doświadczyły zdarzeń traumatycznych, lęków oraz chcą odzyskać wewnętrzny spokój w codziennym życiu.