This website uses cookies so that we can provide you with the best user experience possible. Cookie information is stored in your browser and performs functions such as recognising you when you return to our website and helping our team to understand which sections of the website you find most interesting and useful.
Trudna sztuka bycia sobą
„Nagle ktoś zaczął biec. Nie minęło 10 minut, a biegł już każdy. Tama! Tama przerwana! Dwa tysiące ludzi biegło w panicznej ucieczce na wschód, byle wyżej, byle jak najdalej”. W momencie gdy biegnący ludzie zdali sobie sprawę, że tama mimo wszystko nie została przerwana, czuli się dość głupio. Jednakże o ile głupiej by się czuli, gdyby nie dostosowali się do innych, a tama rzeczywiście zostałaby przerwana?
Obawa przed odrzuceniem czy wyśmianiem przez grupę często powstrzymuje nas od wypowiadania odmiennych opinii. Widząc tłum biegnących i krzyczących ludzi, wielu z nas pomimo wewnętrznych sprzeczności dostosowałaby się do zachowania innych, ponieważ w ich zachowaniu widziałaby w tej chwili jedyną wskazówkę, co do właściwego sposobu działania. Fragment opowiadania J. Thurbera pt. „Dzień, w którym tama została przerwana”, chociaż ma charakter komiczny, jest doskonałą ilustracją napięcia jakie towarzyszy człowiekowi z faktu bycia istotą społeczną. Większość z nas żyje bowiem w stanie ciągłego konfliktu między wartościami związanymi z indywidualnością a zmianami zachowania lub opinii spowodowanymi rzeczywistym lub wyobrażonym naciskiem ze strony jakiejś osoby lub grupy ludzi.
Współczesna nam epoka emancypacji jednostki dodatkowo ten konflikt pogłębia. Głoszone przez państwa i rynki hasła w rodzaju „stańcie się jednostkami”, „pobierajcie się z kimkolwiek chcecie”, „wykonujcie pracę, jaka wam odpowiada”, „mieszkajcie, gdzie się wam żywnie podoba” oznaczały dla większości wyzwolenie się z ograniczeń wynikających z tradycyjnych więzów rodzinnych i wspólnotowych. Emancypacja ta miała jednak swoją cenę.
Państwa i rynki przejmując część tradycyjnych funkcji wspólnot i rodzin oddały do dyspozycji swoich obywateli armie urzędników, nauczycieli, policjantów i pracowników socjalnych. W zamian pozyskały rzesze wyalienowanych jednostek zaszczepionych rewolucyjną etyką konsumpcjonizmu. Promowany przez państwa i rynki konsumpcjonizm ciężko się napracował, ręka w rękę z popularną psychologią „Rób na co masz ochotę”, by przekonać ludzi, że folgowanie przyjemnością dobrze im robi, podczas gdy oszczędność jest samoumartwianiem. I dopiął swego. Państwom i rynkom złożonym z wyalienowanych jednostek o wiele łatwiej jest ingerować w życie ludzi niż państwom i rynkom złożonym ze spoistych rodzin i wspólnot. Kiedy członkowie wspólnoty mieszkaniowej nie potrafią dojść do porozumienia nawet w podstawowych sprawach, to czy można od nich oczekiwać, że będą przeciwstawiać się państwu?
Początkowy zachwyt nad „państwową i rynkową wolnością” powoli więc przemija. Wyemancypowane przez państwa i rynki jednostki czują się coraz częściej wyobcowane oraz zagrożone przez władzę, jaką bezosobowe państwa i rynki sprawują nad ich życiem. Zaczyna im przeszkadzać, że zbyt wiele od nich wymagają i zbyt mało im dają. Ubolewają nad zanikiem silnych rodzin i wspólnot. Za wszelką cenę poszukują akceptacji oraz przynależności do grupy. Obawa przed odtrąceniem determinuje ich działania, są bardziej skłonni do konformizmu.
W obliczu zagrożenia zachowujemy się dwojako. Jedni preferują ucieczkę. Drudzy wybierają aktywną walkę. Czy położyć się więc na plecach i dać unieść strumieniowi? Czy stanąć pod prąd? Niespotykana wcześniej w dziejach ludzkości skala dynamizmu powoduje, że stoimy u progu i nieba i piekła, krążąc nerwowo między bramą pierwszego a przedsionkiem drugiego. Bycie sobą w takich okolicznościach to trudna sztuka.
Łukasz Stolarski -Współzałożyciel i Dyrektor Zarządzający Firmy Home Zarządzanie Sp. z o.o., licencjonowany Główny Księgowy, wieloletni pracownik Ministerstwa Finansów RP, w tym na stanowiskach kierowniczych. Od kilku lat działa na rynku zarządzania nieruchomościami. Prowadzi własną praktykę księgowo-podatkową.